DUYGUSAL BULAŞICI MISINIZ?

Liderin Modu, Ekibin Havasını Belirler

Elime geçtiğimiz günlerde çarpıcı bir araştırma raporu geçti. Sonuçlar oldukça düşündürücüydü:

“Yöneticiler, çalışanların zihinsel sağlığı üzerinde doktorlardan ve terapistlerden daha fazla etkiye sahip.” *

10 ülkeden 3.400 çalışanla yapılan bu araştırmada katılımcıların %69’u yöneticilerinin mental sağlıklarını etkilediğini söylüyor. Bu oran, doktorların (%51) ve terapistlerin (%41) etkisinden bile yüksek. Üstelik çalışanların %81’i iyi bir zihinsel sağlığı yüksek maaştan daha önemli görüyor.

Peki bu etki nasıl oluşuyor?

Yanıtı sosyal psikolojiden geliyor: duygusal bulaşma (emotional contagion).

Bir kişinin duyguları mimikleri, ses tonu ve beden dili yoluyla diğerlerine geçebiliyor. Bu, bilinçdışı bir süreç. Yüz ifadelerini taklit ediyoruz, sonra bu taklitten gelen geri bildirim bizde aynı duyguyu yaratıyor.

Klasik bir örnek, “bekleme odası deneyleri”: Bir kişi odada huzursuz ya da neşeli bir tavır sergilediğinde, diğerlerinin ruh hali de birkaç dakika içinde aynı yöne kayıyor.

Kurumsal dünyada bu tablo daha da çarpıcı hale geliyor. Yüksek statüdeki kişiler — yani yöneticiler, liderler, C-level pozisyonlar — daha görünür oldukları için duygu sinyalleri daha güçlü yayılıyor. Üst düzey birinin stresli, aceleci veya gergin hali ekibe kolayca bulaşıyor. Bunun sinirbilimsel bir açıklaması da var: ayna nöron sistemleri, başkalarının yüz ifadelerini izlerken bizim beynimizde benzer bölgeleri aktive ediyor. Özellikle “otorite figürü” izleniyorsa dikkat düzeyi daha yüksek olduğu için bu etkinin artması bekleniyor.

Yani liderin enerjisi, kelimenin tam anlamıyla ekibin atmosferini belirliyor. Bir liderin sabah toplantısındaki tonu, beden dili veya içsel hali, günün geri kalanında ekibin motivasyonunu ve üretkenliğini şekillendiriyor.

Peki ne yapmalı?

• Mikro-regülasyon: Güne başlamadan önce “Bugün nasılım?” diye sormak.

• Duygu check-in: Toplantılarda küçük bir tur: “Nasılsınız bugün?”

• Kültürel uyarlama: Türkiye’de “vulnerable leadership” kavramı doğrudan uygulanamayabilir. Bizde liderden açıkça duygusunu göstermesi değil, duygusal dengeyi modellemesi beklenir. Yani “panik değil, sakinliğini bulaştıran lider”.

“Yöneticiler sadece süreçleri değil, ekiplerin ruh halini de yönetir.” Yasemin Manavbaşı

🎯 Düşünme Sorusu: “Rapor diyor ki yöneticiler, eşler kadar etkili. Sizce hangi baskın duygunuz veya davranışınız ekip tarafından havadan kapılıyor?

*Kaynak: Work in America Survey, American Psychological Association, 2023; BusinessWire, 2023.